1/07/2021: Prediabetes
	Geef diabetes geen kans, wees er op tijd bij!

Geef diabetes geen kans, wees er op tijd bij

Het duurt jaren voor diabetes zich ontwikkelt en je merkt er niets van, maar de gevolgen kunnen soms dramatisch en onomkeerbaar zijn. Een vroege opsporing en een gezonde levensstijl kunnen eenvoudig het verschil maken en de schade beperken. Apothekers Fabienne Dewolf en Damien Vanden Berghe zijn daar rotsvast van overtuigd en vertellen ons daar meer over.

Jullie hebben opsporing van diabetes aangeboden in de apotheek. Dat is vrij ongewoon …
Fabienne: Klopt, die opsporing van (pre)diabetes in enkele Brusselse apotheken werd uitzonderlijk georganiseerd als pilootproject (Care Test). In onze apotheek hebben een dertigtal mensen een individuele en gratis afspraak daarvoor gemaakt, met respect voor de COVID-maatregelen weliswaar. Sommigen waren erg verrast door de resultaten!

Hoe verschilt de opsporing in de apotheek van die bij de arts?
Fabienne: Als de arts (pre-)diabetes vermoedt, zal hij een bloedafname voorstellen om een diagnose te kunnen maken. De apotheker stelt zo geen diagnose, maar spoort risicoprofielen op en verwijst hen door naar de arts. In het kader van het pilootproject, hebben we ons gebaseerd op de FindRisc vragenlijst. Afhankelijk van de behaalde score, konden we verder gaan in de analyse door een druppel bloed af te nemen en die in een klein apparaatje te plaatsen die het suikergehalte van de laatste drie maand kon meten van de patiënt. Onmogelijk om vals te spelen! Personen met een matig tot groot risico, verwezen we door naar de arts en gaven we het nodige advies.

Weinig mensen laten zich screenen, hoe komt dat?
Fabienne: Mensen gaan niet naar de arts om veel verschillende redenen: ze denken dat alles oké is,  ze willen niet tot last zijn … Nochtans eten ze (te) gesuikerd en weten ze niet dat ze (pre-)diabetes hebben.

Zijn er geen alarmsignalen?
Damien: Diabetes type 2 is een “stille" ziekte. Om voldoende insuline te produceren om de regelmatige toevoer van suiker te verwerken, raakt de machine ontregeld, zeg maar. Onze receptoren worden overbevraagd, functioneren niet meer en dan krijg je insulineresistentie. Dat is een traag proces, dat jaren kan plaatsvinden zonder symptomen. Let op, de gevolgen op lange termijn kunnen echt ernstig zijn. Een snelle opsporing is belangrijk en kan toelaten om de trend te keren bij prediabetes.

Wat is het verschil tussen prediabetes en diabetes?
Damien: Zonder ingrijpen ontwikkelt prediabetes in diabetes, de ziekte die onomkeerbaar is en die een levenslange behandeling vereist. Prediabetes is dus in principe het alarmsignaal dat je serieus moet nemen. De controlelampjes staan op rood, de situatie is ernstig, maar je kan nog ingrijpen.

Hoe?
Damien: Door evenwichtiger te eten en regelmatig sportieve activiteit uit te oefenen. Bewustwording van de voeding is echt fundamenteel, zo weet je welke voeding de voorkeur geniet omwille van de lage glycemische index, en welke je moet vermijden.
Fabienne: En dat gaat niet enkel over snoep. We vergeten vaak de verborgen suikers, zoals wit brood dat in je bloed omgezet wordt in suikers. Wat sport betreft, is het beter om regelmatig actief te zijn en bijvoorbeeld dagelijks 30 minuten te wandelen, dan slechts sporadisch intens actief te zijn.

Een verandering van voeding kan dus het verschil maken?
Damien: Ja! Met de hulp van een arts, voedingsdeskundige of diëtist, kan je leren opnieuw gezond te eten. Wist je bijvoorbeeld dat ook zout het suikergehalte in je bloed doet stijgen? Haal het zoutvaatje dus maar van tafel en vervang zout door kruiden: zo leer je vlot minder zout te eten. Ook andere kleine tips, zoals je pasta al dente koken om de glycemische index ervan te verlagen, of de voorkeur geven aan volkoren brood, quinoa en gedroogd fruit – voeding met een lage glycemische index – kan je gemakkelijk implementeren in je dagelijkse routine.

Je kan de trend dus heel eenvoudig keren?
Damien: Alles hangt af van het stadium waarin je je bevindt. Maar eens je een nieuwe levensstijl hebt geadopteerd, wat tijd vraagt, kunnen de resultaten wel snel positief zijn.

En als het te laat is en er is al sprake van diabetes?
Damien: In dat geval zal een gezonde levensstijl, hoewel noodzakelijk, niet voldoende zijn. Dan zal de arts een levenslange behandeling met geneesmiddelen voorschrijven. Die moet je dan dagelijks slikken. Als de diabetes verergert, volstaat die medicatie niet en kan een dagelijkse inspuiting met insuline nodig zijn. Daarom is snel ingrijpen dus belangrijk!

Wat kunnen de gevolgen zijn van onbehandelde diabetes?
Damien: Om het eenvoudig te stellen: het lichaam gaat vertraagd functioneren. Dat kan leiden tot cardiovasculaire problemen (hoge bloeddruk, een cardiovasculair accident …), problemen met de doorbloeding, nierproblemen, problemen met wondgenezing (wat in het ergste geval kan leiden tot amputatie), blindheid …

Is screening vooral bestemd voor oudere personen?
Fabienne: Niet noodzakelijk. Voedingsvoorlichting vraagt tijd en jonge personen worden vaak niet regelmatig opgevolgd door een arts. Ik raad iedereen aan om zich te laten screenen, dat is ook een manier om bewustwording te creëren rond de problematiek van diabetes.

Wat zijn risicofactoren voor diabetes?
Damien: Overgewicht, obesitas, vooral zittend leven, een gebrek aan fysieke activiteit, familiale aanleg … Ook etnische oorsprong speelt mee: personen met een achtergrond uit Turkije, Zuidoost-Azië en Noord-Afrika hebben bijvoorbeeld meer risico op diabetes, om maar de voornaamste te noemen.

Welk advies kunnen we geven aan de lezer?
Damien: Denk je dat je een verhoogd risico hebt op diabetes, raadpleeg dan je arts voor een eventuele bloedafname. De FindRisc vragenlijst is ook een goed begin en kan je makkelijk zelf doen, maar is slechts een indicator voor je risico, geen diagnose. Heb je vragen? Stel ze aan je apotheker! Hij of zij zal je enkele vragen stellen om je goed te kunnen adviseren en je eventueel door te verwijzen naar een arts voor een diagnose. Trouwens, dat geldt ook voor wanneer je een geneesmiddel gaat halen: om te zorgen dat je de juiste behandeling krijgt en om interacties of ongewenste bijwerkingen te vermijden, zijn die vragen, hoe vervelend ze soms ook zijn, noodzakelijk!

Dit is een artikel uit het zomermagazine 2021 'Welkom bij je huisapotheker' (redactie APB) dat voor je klaar ligt in de apotheek. Het staat boordevol nuttige gezondheidsinformatie. Vraag ernaar.